Panika w Ameryce

Z perspektywy Polski Joe Biden wydaje się niezgorzej radzić sobie, jako prezydent. Naprawił większość Trumpowego chaosu, unormował sprawy międzynarodowe a z Chinami i Rosją pogrywa ostro i bez pardonu. Jednak w jego mateczniku rok po objęciu władzy nastroje są takie jak w 2015 w PO. W Kongresie utknęły wszystkie krytyczne reformy a za pasem wybory, w których demokraci z dużą pewnością utracą władzę w obu izbach. I to wszystko będąc partią obiektywnie o rząd wielkości sprawniejszą we władaniu krajem od krytycznie nieudolnego Trumpa. Który zresztą szykuje się na triumfalny powrót. O co tu chodzi?

Koncepcji jest niemal równie wiele jak piszących. Dla mnie demokraci po raz kolejny kompletnie nie rozumieją własnego systemu politycznego i wyborczego. Republikanie natomiast ten system rozgrywają podług własnych potrzeb. Dlaczego? Otóż USA to kraj, w którym nic nie jest proste i oczywiste. Tu wybory do ichniego parlamentu odbywają się w wymarzonych przez jednego polskiego kolaboranta, okręgach jednomandatowych. Pozornie prosto i uczciwie. Mały okręg kilku kandydatów i ten z największą ilością głosów wygrywa. Ponieważ w praktyce dominują dwie duże partie system nie jest nawet szczególnie deformujący dla wyniku wyborczego (ten sam system w Wielkiej Brytanii gdzie partii jest kilka potrafi wynik wyborów zdeformować w sposób katastrofalny). Ale to tylko pozory. Bazę wyborczą republikanów stanowią osoby starsze i białe, demokratów zróżnicowane etnicznie i raczej młodsze (zastosowałem tu ogromne uproszczenie, ale zaraz wyjaśni się, dlaczego). W USA coraz mniej mamy ludności białej a coraz więcej kolorowej a młodzi ludzie w dużej części popierają demokratów. Co w teorii powinno zwiększać ich przewagę z każdym rokiem. Tak się jednak nie dzieje.  Aby radykalnie zwiększyć swoje szanse wyborcze republikanie stosują dwie sztuczki. Pierwszą jest manipulowanie granicami okręgów wyborczych tzw. gerrymandering. Ponieważ granice okręgów dyktują władze stanowe kluczem do strategii partii republikańskiej było przejmowanie stanowych legislatur a następnie takie przetwarzanie granic okręgów przy zastosowaniu bardzo złożonych algorytmów komputerowych, aby zmaksymalizować poparcie. Drugim aspektem jest prawna neutralizacja wyborców. W USA, aby głosować należy najpierw zarejestrować się, jako wyborca. Tu znowu legislatury stanowe w maksymalnym stopniu utrudniają ten proces, bo przez oczka biurokracji dużo łatwiej przebrnąć wykształconym białym niż niewykształconej kolorowej ludności. Wszystko to razem powoduje, że demokraci przegrywają nawet tam gdzie logicznie powinni wygrywać. Bastiony republikanów to południe USA gdzie ilość kolorowej ludności rośnie od lat a prognozy mówiące o zdominowaniu południa przez demokratów powtarzane są od dekad. Póki, co są one zupełnie nietrafione.

Poza tym mamy też samą partię demokratyczną. Pominę wątek wielkiej wymiany partii w pierwszej połowie XX wieku, kiedy demokraci zostali liberałami a republikanie konserwatystami i vice versa. Skoncentruję się na tym, co mamy dziś. Otóż partia demokratyczna lansuje obecnie dwie agendy, które mimo obiektywnej słuszności w ogromnym stopniu polaryzują amerykańską scenę polityczną. Pierwszą jest radykalna agenda obyczajowa. Mówimy o kraju gdzie małżeństwa jednopłciowe są już oficjalnie uznawane w całym kraju a aborcja powszechna i łatwo dostępna (znowu uproszczenie, ale o tym innym razem). W poszukiwaniu nowych wyzwań demokraci intensywnie eksplorują, więc coraz bardziej egzotyczne „litery alfabetu” swoje postulaty legislacyjne wysuwając niezwykle daleko poza „okno Overona”. Debata w mediach amerykańskich dotycząca płci, toalet i przymiotników bardzo zniechęcająco działa na dużą część bardziej umiarkowanie nastawionych wyborców. Tym bardziej, że skala ostracyzmu, jakiej poddawane są kolejne umiarkowane osoby wyrażające nawet najmniejsze wątpliwości wobec tej obyczajowej rewolucji bywa zupełnie nieproporcjonalna do przewinień.

Drugą agendą jest agenda ekonomiczna. O ile „zielona umowa” powoli przebija się do świadomości umiarkowanych wyborców o tyle zupełną porażką są kolejne próby adaptacji założeń europejskiego welfare state. Powszechna opieka zdrowotna nie przyniosła demokratom absolutnie żadnych politycznych korzyści a jej okrojona i wykastrowana wersja, czyli słynne „Obamacare” zamiast wyborców pozyskiwać spowodował ich masową utratę. Postulowana przez demokratów ekonomiczna zmiana kraju tak niezwykle głęboko sprzeczna jest z tradycją amerykańskiego indywidualizmu, że wydaje się grą politycznie nieoferującą żadnych nagród. I tu nie chodzi o jej słuszność lub nie, nawet w wymiarze ekonomicznym, tu chodzi o wygrywanie wyborów. Wiele wskazuje, że demokraci o wiele lepiej wyszliby na tym gdyby radykalnych zmian ekonomicznych nie mieli na sztandarach a je robili niż w sytuacji, kiedy maja je na sztandarach a nie robią nic.

No i zakończmy sprawami osobowościowymi. Czyli duetem Biden/Harris. Joe Biden ma swoje wady. Obecnie głównie wiek i wynikającą z niego łatwą do obśmiania raczej słabą formę fizyczną. Biden to był akt desperacji demokratów, którzy zobaczyli jak katastrofalnie słabą mają pulę kandydatów w prawyborach prezydenckich. Jak już wielokrotnie pisałem na tym blogu skomplikowany system wyboru prezydenta w USA sprawia, że liczy się tylko kilka kluczowych stanów. A w tych kluczowych stanach tylko kilka % tzw. swing voters, czyli „niezdecydowanych” przeważnie białych mężczyzn w średnim wieku. Co sprawiało, że kandydatem z realnymi szansami na zwycięstwo musiał być biały mężczyzna. W grę wchodził może jeszcze kandydat kolorowy, ale musiałby być to ktoś klasy Obamy a ten trafia się rzadko. Kobieta obecnie raczej zupełnie nie ma szans. Ale jedyną alternatywą był nieakceptowalny dla partyjnego establishmentu Bernie Sanders. Reszta to były osoby bez politycznego doświadczenia i/lub charyzmy. I Biden wygrał przy wydatnej pomocy COVIDu i Trump’owego ego. Problem polegał na tym, że na wiceprezydent wybrał najgorzej jak mógł. Potrzebował sporo młodszego białego mężczyzny (przypominam o kluczowych stanach!) który mógłby go potencjalnie zastąpić w 2024. Wybrał, a jakże!, kolorową kobietę. W dodatku bardzo umiarkowanie politycznie utalentowaną.  Przez rok prezydentury Kamala Harris pokazała doskonale ze jest wszystkim tym, czego obawiali się jej przeciwnicy. Żywą egzemplifikacją akcji afirmatywnej, której jedyną zasługą w zdobyciu stołka jest płeć i kolor skóry. I murowaną przegraną, w 2024 kiedy to Trump (jak dożyje) ją po prostu rozjedzie.

A sam Trump czyha. I czasu nie marnuje. W kluczowych stanach urzędnicy wyborczy zostali wymienieni na takich, którzy głosy przeliczą we „właściwy” sposób. Gromadzi pieniądze. Gromadzi tez poparcie w partii republikańskiej. Usuwa niepokornych. A u demokratów nastroje nieszczególnie bojowe. I to 3 lata przed wyborami prezydenckimi.